Η σημασία των παππούδων στη ζωή των εγγονιών τους είναι ένα θέμα που μελετάται ευρέως και διεξοδικά. Παρόλο που οι ερευνητές επισημαίνουν μια μεγάλη ετερογένεια των ρόλων των γονέων, για πολλά παιδιά και τους παππούδες τους, ο δεσμός προσκόλλησης παππούδων-εγγονών είναι ένα σημαντικό συστατικό της ταυτότητάς τους και ένας σημαντικός παράγοντας στην καθημερινή τους ζωή.
Για πολλά παιδιά, αυτός ο δεσμός είναι ένα κρίσιμο στοιχείο για τη βέλτιστη ανάπτυξή τους. Η σημασία του δεσμού παππού-εγγονιού δεν μειώνεται κατά τη διάρκεια και μετά το διαζύγιο.
Πράγματι, οι παππούδες παίζουν συχνά ζωτικό ρόλο βοηθώντας τα εγγόνια να προσαρμοστούν στις συνέπειες του γονικού διαζυγίου, παρέχοντας ένα καταφύγιο για τις συναισθηματικές ανάγκες των εγγονιών τους σε μια εποχή που οι γονείς, που αντιμετωπίζουν τις πολλαπλές απώλειες και τις μεταβάσεις που συνοδεύουν το διαζύγιο, μπορεί να είναι λιγότερο συναισθηματικά διαθέσιμοι στα παιδιά τους.
Μία από τις λιγότερο αναφερόμενες δυνατότητες του κάθε συντρόφου μετά το διαζύγιο είναι ότι μπορεί να ενισχύσει τις σχέσεις των παιδιών με τους παππούδες και των δύο γονέων.
Ωστόσο, μια υποομάδα παππούδων και γιαγιάδων, εκείνων των οποίων τα ενήλικα παιδιά έχουν επηρεαστεί από τη γονική αποξένωση, κινδυνεύουν πολύ να αλλάξουν δραστικά τη σχέση τους με τα εγγόνια τους, αν δεν έχουν αποκοπεί εντελώς.
Τόσο για τους παππούδες και τις γιαγιάδες όσο και για τα παιδιά, όταν η προηγούμενη σχέση περιελάμβανε μεγάλη συναισθηματική επένδυση και υγιή προσκόλληση, η απώλειά της μπορεί να προκαλέσει μια διαδικασία θλίψης που περιέχει όλα τα κύρια στοιχεία του πένθους ή του τραύματος τα οποία είναι πιθανό να έχουν βαθιές συνέπειες.
Ποιες είναι οι ευθύνες των επαγγελματιών διαζυγίου σε σχέση με τη σχέση παππού-εγγονιού μετά το διαζύγιο;
Οι οικογενειακοί διαμεσολαβητές και οι επαγγελματίες σύμβουλοι, μπορούν και πρέπει να προσπαθήσουν να εμπλέξουν και τα δύο σύνολα παππούδων και γιαγιάδων, υιοθετώντας ένα μοντέλο επικοινωνίας μεταξύ των γενεών μετά το διαζύγιο.
Ένα τέτοιο μοντέλο προϋποθέτει ότι, δεδομένης της ευκαιρίας να συμμετάσχουν στη θεραπευτική διαδικασία διαζυγίου και μετά το διαζύγιο, οι παππούδες είναι πιο πιθανό να γίνουν σημαντικοί παράγοντες τόσο στη θεραπευτική προσπάθεια όσο και στην υποστήριξη για τα παιδιά που προσαρμόζονται στις συνέπειες του διαζυγίου των γονιών τους.
Η εμπλοκή των παππούδων πρέπει να αναδιατυπωθεί με θετικό τρόπο, ιδίως στις περιπτώσεις όπου οι γονείς που έχουν αναλάβει την διαμονή των παιδιών θεωρούν την επαφή με τους παππούδες ως απειλή για τη νέα τους ταυτότητα μετά το διαζύγιο.
Οι νέοι ρόλοι και οι κανόνες που θα οριστούν στα μέλη της οικογένειας μετά το διαζύγιο θα πρέπει επίσης να επεκταθούν σε παππούδες και γιαγιάδες.
Ο θεραπευτής ή σύμβουλος, πρέπει να αξιολογήσει τη θέση του παππού και της γιαγιάς στον οικογενειακό αστερισμό τόσο πριν από το διαζύγιο όσο και υπό το φως των αλλαγών που απαιτούνται στο οικογενειακό σύστημα μετά το διαζύγιο.
Επίσης, παράγοντες όπως η κατάσταση της υγείας και η ηλικία των παππούδων πρέπει να ληφθούν υπόψη, καθώς ενδέχεται να περιορίσουν τον τύπο και την ποσότητα της εμπλοκής με τα εγγόνια. Οι παππούδες, οι γιαγιάδες και τα εγγόνια πρέπει να έχουν το δικαίωμα αυτοδιάθεσης για να αποφασίσουν πόσο εμπλεκόμενοι επιθυμούν να είναι μεταξύ τους και με άλλα μέλη της οικογένειας.
Οι οικογενειακοί επαγγελματίες και οι μεσολαβητές πρέπει να διασφαλίσουν ότι παρέχουν βοήθεια για να βοηθήσουν τους παππούδες να διαπραγματευτούν τους νέους ρόλους τους, καθώς και να τους βοηθήσουν σε σχέση με τη συνεχιζόμενη σχέση τους με τα εγγόνια τους.
Ο αποκλεισμός των παππούδων από τη μεσολάβηση και τη θεραπεία μετά το διαζύγιο μπορεί στην πραγματικότητα να επιδεινώσει ή ακόμη και να δημιουργήσει σύγκρουση μεταξύ των γενεών.
Οι στάσεις των οικογενειακών επαγγελματιών σχετικά με τη συμμετοχή των παππούδων στα οικογενειακά ζητήματα μετά το διαζύγιο πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των παιδιών.
Μόνο όταν οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας αρχίζουν να αντιμετωπίζουν τις ανάγκες και να υποστηρίζουν τη συμμετοχή των παππούδων στην πρακτική του διαζυγίου και μετά το διαζύγιο, θα αρχίσουμε να βλέπουμε αυξανόμενο αριθμό παππούδων να ζητούν βοήθεια.
Μέχρι σήμερα, ο αποξενωμένος παππούς και γιαγιά έχει παραμείνει σε μεγάλο βαθμό αόρατος από τους οικογενειακούς επαγγελματίες και τους μεσολαβητές μετά το διαζύγιο.
Σημαντικό μέλημα πολλών παππούδων σήμερα είναι η πρόσβαση στα εγγόνια τους.
Πώς μπορούμε να αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τις ανησυχίες τους; Μια προσέγγιση είναι η ενδυνάμωση των παππούδων σε σχέση με την πρόσβαση στα εγγόνια τους.
Αυτό μπορεί να γίνει όχι μόνο με θεραπευτικά μέσα, αλλά και με την εκπαίδευση των γονέων σχετικά με τη διάθεση των παππούδων στη συναισθηματική ευημερία του παιδιού κατά τη διάρκεια και μετά το διαζύγιο. Όταν τα ενήλικα παιδιά χωρίζουν, είναι επιτακτική ανάγκη να ενθαρρυνθεί η οικογένεια να αναζητήσει διαμεσολαβητές που είναι ευαίσθητοι στις ανάγκες του εκτεταμένου οικογενειακού συστήματος μετά το διαζύγιο.
Δεδομένου ότι αναγνωρίζουμε τη βαρύτητα των παππούδων στη ζωή των εγγονιών τους, τόσο πριν όσο και μετά το διαζύγιο, η ανάγκη ενεργού συνηγορίας εκ μέρους των παππούδων στο σημείο του οικογενειακού διαζυγίου, ιδιαίτερα για εκείνους τους παππούδες που κινδυνεύουν περισσότερο από αποξένωση, είναι κρίσιμης σημασίας.
